تلفن هوشمند (به انگلیسی: Smartphone) به تلفن همراهی گفته می‌شود که توانایی‌های پیشرفته تر و قدرت محاسبات بیشتر از «تلفن مرکب» (feature phone) ارائه می‌دهد.
گوشی های هوشمند یا Smartphone گوشی های موبایل پیشرفته با قابلیت های خاص و کاربردهایی نظیر کامپیوترهای شخصی (PC) هستند. بیشتر گوشی های هوشمند دارای دوربین هستند
قابلیت هایی مثل اتصال به اینترنت و ایمیل و تنظیمات مشخص را نیز دارند.
یکی از خصوصیات مهم این گوشی ها امکان نصب برنامه های پیشرفته پردازشی و اتصال روی آنهاست، ولی در گوشی های معمولی نرم‌افزارها و برنامه های خاصی توسط سازندگان از قبل قرار دارد و فقط از طریق سازنده یا اپراتورها قابلیت ارتقا دارند.
این گوشی های هوشمند دارای برخی اینترفیس های اضافه مثل QWERTY، صفحه نمایش لمسی و یا حتی دسترسی مطمئن به ایمیل (همان طور که در Black Berry هم وجود دارد) هستند.
بنابراین تفاوت های مهم گوشی های هوشمند و گوشی های معمولی می تواند در زمینه قیمت و قابلیت های سطح بالای این گوشی ها باشد. مثلاً گوشی های هوشمند ۲۰۰۷ همگی دارای پشتیبانی کامل و پیشرفته ایمیل هستند.
امروزه بیشتر موبایل ها برخی از برنامه های ساده PDA مثل دفترچه تلفن، تقویم و لیست وظایف را دارا هستند، البته گوشی هایی که دارای پلات فرم های BREW یا Java ME اجازه نصب کردن برخی برنامه های جانبی را می دهند، اما این گوشی ها در زمره گوشی های هوشمند قرار نمی‌گیرد.
در حال حاضر گوشی های زیادی از نوع BREW هستند که قابلیت و کارایی PDAها را دارند، همچنین توانایی اجرای برنامه هایی که توسط شرکت های نرم‌افزاری دیگر تولید شده اند یا اصطلاحاً برنامه های third - party داشته و دارای صفحه نمایش های بزرگ ۳۲۰*۲۴۰ پیکسل هستند، اما نمی توان آنها را smart phone نامید.

تلفن همراه وسیله ایست برای ارسال و دریافت تماس تلفنی از طریق ارتباط رادیویی در پهنای وسیع جغرافیایی. منظور از موبایل یا گوشی همراه یا تلفن سلولی وسیله‌ای است که برای اتصال به شبکهٔ تلفن همراه به کار می‌رود. این وسیله اولین بار توسط شرکت امریکایی موتورولا در تاریخ 3 آوریل 1973 با وزنی نزدیک به یک کیلوگرم تولید شد. موبایل نسل‌های گوناگونی دارد و توسط شرکت‌های سازنده گوناگونی تولید می‌شود و به فروش می‌رسد. برخی از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده گوشی همراه در دنیا شامل نوکیا٬ سامسونگ الکترونیکس٬ ال‌جی الکترونیکس٬ موتورولا٬ سونی اریکسون٬ اپل و اچ‌تی‌سی هستند.
در تلفن‌های همراه به صورت معمول یک مجموعه نرم‌افزار یا سیستم‌عامل برای کنترل سخت‌افزار به کار می‌رود و برنامه‌های جانبی توسط سیستم‌عامل اجرا می‌شوند. از سیستم‌عامل‌های معروف برای تلفن همراه، می‌توان به سیستم‌عامل اندروید (android) و سیمبیان اشاره کرد. حذف شود.